Cận Tết Nguyên đán Ất Tỵ,ỒạtkêugọiquotgiảicứuquotsầuriêngsátTếtgiáhơnđồtrận banh tối nay trong khi nhiều loại hoa quả đắt hàng, tăng giá liên tục thì sầu riêng xuất khẩu lại có giá rẻ bất ngờ, khoảng hơn 40.000 đồng/kg.

Theo nhiều tiểu thương, đây là các lô sầu riêng xuất khẩu sang Trung Quốc. Tuy nhiên, do Trung Quốc siết chặt kiểm soát hóa chất, đặc biệt là yêu cầu kiểm tra chất vàng O - một loại hóa chất có nguy cơ gây ung thư khiến loạt xe container bị ùn ứ ở cửa khẩu, nhiều doanh nghiệp bị trả hàng, phải quay đầu bán tháo.

Sầu riêng "giải cứu" giá hơn 40.000 đồng/kg

Do đó, gần đây, tại một số địa phương phía Bắc và trên các hội nhóm mạng xã hội, những lời kêu gọi "giải cứu" sầu riêng lại rộ lên. Ngày 25/1 (tức 26 tháng Chạp), chị Nguyễn Thủy (huyện Yên Khánh, Ninh Bình) đăng bài viết kêu gọi giải cứu sầu riêng xuất khẩu giúp người thân.

"Người thân chở hàng qua Trung Quốc bị trục trặc giấy tờ nên quay lại. Sầu riêng thái hạt lép thùng 18kg giá chỉ 800.000 đồng (tương đương hơn 44.000 đồng/kg), hàng xuất khẩu bán để lấy tiền xe về", chị cho biết. 

Tương tự, chị Huyền My (huyện Hải Hà, Quảng Ninh) cũng đăng bán sầu riêng Ri6 loại vip giá 450.000 đồng/thùng 7-8kg (khoảng 56.000-65.000 đồng/kg) từ 2 ngày nay. Chị cho biết do giấy tờ thủ tục mã vùng xuất khẩu bị sai nên chủ lô hàng muốn bán nhanh xả lỗ. "Đây là mức giá thấp kỷ lục của sầu riêng xuất khẩu", chị khẳng định.

Thực tế, một số doanh nghiệp xuất khẩu cũng cho biết họ buộc phải quay đầu các xe container sầu riêng do không thể thông quan tại cửa khẩu. Đồng thời, các đơn vị tạm ngừng xuất khẩu để chờ hướng dẫn cụ thể hơn từ phía Trung Quốc.

Một doanh nghiệp ở Đắk Lắk đã phải quay đầu 10 xe container sầu riêng vì không thể thông quan tại cửa khẩu. Sau đó, chủ doanh nghiệp đã quyết định bán thanh lý tại Hà Nội và các tỉnh lân cận, giá bán lẻ 700.000 đồng/thùng 8,5-9kg. Chỉ sau vài ngày, số hàng trên được thông báo bán hết sạch.

Bên cạnh nhiều người đặt mua 1-2 thùng để "giải cứu" thì một số vẫn bày tỏ lo ngại về chất lượng mặt hàng này do không thể thông quan hay bị trả về vì nhiễm hóa chất cấm.

"Trường hợp sầu riêng ngon, thuốc bảo vệ thực vật tồn dư không ảnh hưởng đến sức khỏe thì người dân sẵn sàng ủng hộ. Nhưng nếu chất lượng không đảm bảo, nhiễm chất gây ung thư mà vẫn kêu gọi giải cứu tràn lan thì cơ quan chức năng cần phải vào cuộc", chị Phạm Hồng (huyện Chương Mỹ, Hà Nội) chia sẻ.

Vì sao sầu riêng được kêu gọi giải cứu?

Cuối năm 2024, Tổng cục Hải quan Trung Quốc (GACC) phát hiện một số lô hàng sầu riêng của Thái Lan có dư lượng chất vàng O hay còn gọi là Auramine O, Basic Yellow 2 - BY2, dùng để tạo màu trong công nghiệp, theo Sohu.

Ngay sau đó, ngày 10/1, quốc gia này đã thông báo áp dụng các biện pháp nghiêm ngặt với mặt hàng này khi nhập khẩu. Theo đó, sầu riêng nhập khẩu bao gồm từ Thái Lan, Việt Nam và các nước khác vào Trung Quốc sẽ bị kiểm tra chất vàng O. Nếu phát hiện có dư lượng vượt quá tiêu chuẩn, hàng sẽ bị đình chỉ ngay lập tức.

Do yêu cầu tỷ lệ kiểm tra 100% nên thời gian thông quan mặt hàng này từ Thái Lan, Việt Nam và các nước khác sẽ bị kéo dài. Nhiều lô hàng từ Thái Lan, Việt Nam... bị trả lại hoặc giữ tại cửa khẩu trong thời gian dài. Giá sầu riêng Thái Lan xuất khẩu vốn cao ngất ngưởng sau sự cố này đã giảm mạnh, từ 230-240 baht/kg xuống còn 110-120 baht/kg. 

Tại Việt Nam, quy định mới này cũng tác động mạnh tới tình hình xuất khẩu. Nhiều doanh nghiệp Việt chưa kịp thích nghi, dẫn tới ùn ứ hàng, nhiều container không chờ được, hoặc một số container trả về buộc phải bán xả hàng bù lỗ.

Trước quy định mới của Trung Quốc, Thái Lan đã khẩn trương triển khai các giải pháp kiểm soát. Bộ Nông nghiệp nước này họp khẩn cấp để bàn biện pháp tăng cường kiểm soát sầu riêng xuất khẩu sang Trung Quốc, theo Sohu.

Đến ngày 20/1, Trung Quốc đã cho phép Thái Lan xuất khẩu trở lại, sau khi đồng ý công nhận 6 phòng thí nghiệm có khả năng kiểm định dư lượng chất vàng O trên sầu riêng.

Dự kiến trong tuần này sẽ có thêm 4 phòng thí nghiệm mới, tổng công suất xét nghiệm chất vàng O và cadmium sẽ đạt 1.300 mẫu/ngày. Năm nay, Thái Lan cũng đã xây dựng 4 biện pháp kiểm soát nghiêm ngặt: Không có sầu riêng non, không sâu bệnh, không khai báo sai và không sử dụng hóa chất cấm.

Vàng O hay còn gọi là Auramine O, Basic Yellow 2 - BY2 có thể gây kích ứng da và có thể gây viêm kết mạc, viêm da và các triệu chứng kích ứng đường hô hấp trên. Những người tiếp xúc hoặc hít phải chất này có thể bị ngộ độc.

Tiêu thụ quá mức trong thời gian dài sẽ gây tổn thương thận và gan của con người và thậm chí gây ung thư. Ngoài ra, hóa chất này xâm nhập vào môi trường sẽ gây ô nhiễm nguồn nước, đất…, ảnh hưởng đến cân bằng sinh thái.

Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) xếp vàng O vào danh mục chất gây ung thư, mức độ 2B. Còn tại Trung Quốc, chất này bị cấm dùng trong thực phẩm từ năm 2008. Vì có vẻ ngoài màu vàng tươi nên một số cơ sở sản xuất sầu riêng đã sử dụng để nhuộm vỏ nhằm làm cho vỏ sầu riêng đẹp hơn .